ทะเบียนศาลเจ้า

 กฎเสนาบดี

ว่าด้วยที่กุศลสถานชนิดศาลจ้าว

                   

ด้วยตามความในพระราชบัญญัติลักษณปกครองท้องที่ พ.ศ. ๒๔๕๗ มาตรา ๑๒๓ ให้กรมการอำเภอมีน่าที่คอยตรวจตราอุดหนุนผู้ปกปักรักษา อย่าให้ผู้ใดรุกล้ำเบียดเบียนที่วัดหรือที่กุศลสถานอย่างอื่น อันเปนของกลางสำหรับมหาชนนั้น บัดนี้ทรงพระราชดำริห์เห็นว่า ที่ศาลจ้าวซึ่งเปนสถานที่เคารพและกระทำพิธีกรรมตามลัทธิของประชาชนบางจำพวกในกรุงสยาม นับว่าเปนที่กุศลสถานสำหรับมหาชนประเภทหนึ่ง ซึ่งสมควรจะวางระเบียบการปกปักรักษาขึ้นไว้ให้เปนหลักถาน จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เสนาบดีกระทรวงนครบาลแลเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ตั้งกฎข้อบังคับขึ้นตามความในมาตรา ๕ แห่งพระราชบัญญัติลักษณปกครองท้องที่ พ.ศ. ๒๔๕๗ ดังต่อไปนี้

ว่าด้วยการใช้กฎและอธิบายคำ

                   

ข้อ ๑  กฎนี้ใช้เฉภาะแต่ศาลจ้าวที่ตั้งอยู่ในที่ดินซึ่งรัฐบาลเปนเจ้าของหรือเปนผู้ปกปักรักษาเท่านั้น

ข้อ ๒  คำบางคำที่มิได้ มีคำหมายให้เข้าใจเปนอย่างอื่นแล้วให้พึงเข้าใจดังนี้ คือ

ก. คำว่า ศาลเจ้า นั้น หมายความว่า สถานที่ก่อสร้างขึ้นเปนทรวดทรงสำหรับประดิษฐานรูปเคารพ และกระทำพิธีกรรมตามลัทธิของคนบางจำพวก เช่นชนจีนเปนต้น และให้หมายความรวมตลอดถึงสถานที่ถาวร ซึ่งสร้างขึ้นประกอบกับศาลจ้าว เช่นโรงสำหรับกินแจ เปนต้น

ข. คำว่า ที่ศาลจ้าว นั้น หมายความถึงที่ดินที่ศาลจ้าวตั้งอยู่และหมายความตลอดเขตร์บริเวณที่ดินของศาลจ้าวด้วย

ค. คำว่า ใบอนุญาตตั้ง นั้น หมายความว่า หนังสือที่ผู้มีอำนาจตามกฎนี้ออกให้ไว้แก่ผู้จัดการปกครองศาลจ้าวหรือผู้ตรวจตราสอดส่องกิจการในศาลจ้าว

ฆ. คำว่า ผลประโยชน์ นั้น หมายความว่าทรัพย์สมบัติรายได้อันพึงบังเกิดมีแก่ศาลจ้าวนั้นๆ แลหมายความตลอดถึงรายจ่ายด้วย

ว่าด้วยที่ดินที่ศาลจ้าวตั้งอยู่

                   

ข้อ ๓  ศาลจ้าวที่ตั้งอยู่ในที่ดินเอกชนมีกรรมสิทธิ์เปนเจ้าของนั้นไม่เกี่ยวกับกฎฉบับนี้ เว้นไว้แต่เอกชนผู้มีกรรมสิทธิ์เปนเจ้าของได้อุทิศที่ดินของตนให้เปนสมบัติสำหรับศาลจ้าวโดยสิทธิ์ขาดในขณะใด ที่ดินนั้นย่อมตกมาอยู่ในความปกครองรักษาของรัฐบาลพึงทำนุบำรุงเพื่อประโยชน์มหาชนตามความในกฎนี้

ข้อ ๔  ที่ดินที่ศาลจ้าวตั้งอยู่ในที่ดินของรัฐบาลก็ดี หรือในที่ดินของเอกชนแต่ได้อุทิศให้เปนสมบัติสำหรับศาลจ้าวโดยสิทธิ์ขาดแล้วก็ดี ในเขตร์กรุงเทพมหานครให้มีโฉนดไว้ในนามกรมพระนครบาลหัวเมืองนอกจากเขตร์กรุงเทพมหานครให้มีโฉนดหรือหนังสือสำคัญสำหรับที่ดินไว้ในนามกรมปกครองกระทรวงมหาดไทยทั้งสิ้น

ข้อ ๕  ผู้ใดมีความปรารถนาจะอุทิศที่ดินของตนที่มีหรือยังไม่มีศาลจ้าวตั้งอยู่แล้วให้เปนสมบัติสำหรับศาลจ้าวโดยสิทธิ์ขาด ให้ยื่นเรื่องราวสำแดงความปราถนาเปนลายลักษณ์อักษรมอบหมายให้แก่นายอำเภอผู้ปกครองท้องที่ๆ ที่ดินตั้งอยู่

ในเรื่องราวที่จะยื่นต้องมีข้อความดังต่อไปนี้ คือ

(ก) ชื่อและที่อยู่ของผู้ซึ่งจะอุทิศที่ดินให้

(ข) รายการละเอียดของที่ดินซึ่งจะอุทิศให้พร้อมทั้งน่าโฉนดหรือหลักถานสิ่งสำคัญสำหรับที่ดินนั้นกำกับไปด้วย

ข้อ ๖  ที่ศาลจ้าวแห่งใดซึ่งตกอยู่ในความปกครองของรัฐบาลตามกฎนี้ ถ้าผู้ใดจะกระทำการก่อสร้างสิ่งหนึ่งสิ่งใดลงหรือมีความประสงค์จะทำการสฐาปนาต่อเติมขึ้นใหม่ก็ดี ให้แจ้งความประสงค์เปนลายลักษณ์อักษรต่อนายอำเภอผู้ปกครองท้องที่ๆ ที่ดิน ตั้งอยู่เมื่อได้รับอนุญาตจากอธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัดสมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัดแล้วจึงกระทำการนั้นได้

ข้อ ๗  ในที่ซึ่งยังมีศาลจ้าวตั้งอยู่ตราบใด โดยปรกติจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงฐานะเปนอย่างอื่น เว้นไว้แต่ศาลจ้าวนั้นจะได้เลิกร้างไปหมดแล้ว หรือว่ารัฐบาลมีความจำเปนที่จะต้องใช้ประโยชน์ในราชการโดยตรง

ข้อ ๘  ที่ดินที่ยังมีศาลจ้าวตั้งอยู่ณบัดนี้ก็ดี หรือปรากฎว่าได้เคยมีศาลจ้าวตั้งอยู่ก็ดี ถ้าแม้พิสูตรไม่ได้ความแน่นอนว่ากรรมสิทธิ์ได้ตกเปนของเอกชน ก็ให้ลงสันนิษฐานว่าเปนที่ดินสำหรับศาลจ้าวอยู่ในความปกครองของรัฐบาล

ว่าด้วยฐานะของศาลจ้าวและทะเบียนศาลจ้าว

                       

ข้อ ๙  ศาลจ้าวที่ได้ก่อสร้างขึ้นด้วยวัตถุมีฐานะอันมั่นคงถาวรนอกจากที่ตั้งอยู่ในที่ดินของเอกชนมีกรรมสิทธิ์เปนเจ้าของ ให้มีทะเบียนบาญชีไว้ ให้เปนหลักฐาน

ข้อ ๑๐  ทะเบียนบาญชีศาลจ้าว ให้มีรายการดังนี้ คือ

๑ เลขลำดับจำนวนศาลจ้าว

๒ ชื่อศาลจ้าว

๓ ตำบล อำเภอ และจังหวัด ศาลจ้าวตั้งอยู่

๔ ชื่อ และอายุ ผู้ปกครองศาลจ้าว และผู้ตรวจตราสอดส่อง

๕ ชื่อแส้สกุล ชาติกำเนิด และบังคับสังกัดมูลนาย ของผู้ปกครองศาลจ้าว และผู้ตรวจตราสอดส่อง

๖ อาชีวะ และที่สำนักอาศัย ของผู้ปกครองศาลจ้าว และผู้ตรวจตราสอดส่อง

ว่าด้วยการตั้งและถอน

ผู้จัดการปกครองศาลจ้าว และผู้ตรวจตราสอดส่อง

                       

ข้อ ๑๑  การรักษาหรือกระทำกิจเพื่อประโยชน์แก่ศาลจ้าวโดยเฉภาะนั้น ให้มีผู้จัดการปกครองและผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวขึ้นไว้ แล้วแต่อธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัดสมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด จะกำหนดโดยสมควรแก่ศาลจ้าวแห่งใด หรือหลายศาลจ้าวรวมกัน จะให้มีผู้จัดการปกครองแลผู้ตรวจตราสอดส่องมากน้อยเพียงใดก็ได้

ข้อ ๑๒  ผู้ที่สมควรจะเปนผู้จัดการปกครอง และผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวได้นั้น ต้องประกอบพร้อมด้วยองค์คุณสมบัติ คือ

๑ ต้องเปนผู้มีความเคารพนับถือในลัทธินั้น

๒ ต้องเปนคนที่มีอายุตั้งแต่ ๒๐ ปีขึ้นไป

๓ ต้องเปนคนมีหลักถานในอาชีวะหรือมีหลักทรัพย์ดี

๔ ต้องเปนคนที่ไม่เคยต้องคำพิพากษาของศาล ฐานเปนอั้งยี่หรือส้องโจรผู้ร้าย ลักทรัพย์ วิ่งราว ชิงทรัพย์ ปล้นทรัพย์ สลัดกันโชก ฉ้อโกง ยักยอกทรัพย์ หรือรับของโจร และไม่เคยโต้เถียงกรรมสิทธิ์ที่ศาลจ้าว

๕. ต้องเปนคนที่อยู่ในใต้บังคับกฎหมายฝ่ายสยาม

ข้อ ๑๓  ผู้ใดมีความปราถนาจะเปนผู้จัดการปกครองหรือเปนผู้ตรวจสอดส่องศาลจ้าว ถ้าในเขตร์กรุงเทพมหานครให้ยื่นเรื่องราวต่ออธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด นอกจากเขตร์กรุงเทพมหานคร ให้ยื่นเรื่องราวต่อสมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด เมื่ออธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด พิจารณาเหตุผลประกอบพร้อมด้วยองค์คุณสมบัติดังว่ามาในข้อ ๑๒ นั้นแล้ว ก็ให้ออกใบอนุญาตตั้งได้ตามที่เห็นสมควร

ข้อ ๑๔  เมื่อผู้ใดได้รับอนุญาตตั้งตามความในข้อ ๑๓ แล้ว โดยปรกติย่อมมีอำนาจและหน้าที่ดังนี้ คือ

ก. ผู้จัดการปกครองศาลจ้าวมีอำนาจและน่าที่จัดการทั่วไปในกิจการเพื่อประโยชน์แก่ศาลจ้าวโดยฐานะและกาลอันสมควร และมีอำนาจน่าที่เข้าเปนโจทก์หรือจำเลยในอรรถคดีทั้งแพ่งและอาญาอันเกี่ยวด้วยเรื่องศาลจ้าวทุกประการ

ข. ผู้ตรวจตราสอดส่อง มีอำนาจและน่าที่ตรวจตรากิจการอันเกี่ยวด้วยศาลจ้าวทุกประการตลอดถึงสรรพทะเบียนบาญชีทั้งปวงอันเนื่องด้วยกิจการหรือผลประโยชน์ สำหรับศาลจ้าวครอบงำเหนือผู้จัดการปกครองศาลจ้าวนั้น

ข้อ ๑๕  กิจการสำหรับศาลจ้าว ซึ่งเปนกิจที่ชอบด้วยกฎหมายให้ผู้จัดการปกครองกับผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าว ปรองดองพร้อมใจตกลงกระทำไปได้ ถ้ามีความเห็นแตกต่างกัน ให้อธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัดเปนผู้ชี้ขาด แล้วกระทำไปตามคำชี้ขาดนั้น

ข้อ ๑๖  ถ้าและเมื่อได้มีอรรถคดีพิพาทกันด้วยเรื่องศาลจ้าว จะเริ่มเกิดขึ้น หรือเกิดขึ้นแล้วก็ดี หรือว่าเมื่อถึงที่สุดแล้วก็ดี ให้ผู้จัดการปกครองศาลจ้าวแจ้งเหตุการณ์ให้อธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัดทราบทุกครั้ง

ข้อ ๑๗  เมื่อใดความปรากฎขึ้นชัดเจน หรือสงไสยว่ามีการสมคบกับเปนอั้งยี้ หรือส้องโจรผู้ร้าย หรือสมคบกันเล่นการพนันที่กฎหมายห้าม ในศาลจ้าวหรือในสถานที่ต่างๆ ซึ่งอยู่ในบริเวณที่ศาลจ้าวใด ให้ผู้จัดการปกครองหรือผู้ตรวจสอดส่องศาลจ้าวนั้นรายงานแจ้งเหตุการณ์ต่อนายอำเภอผู้ปกครองท้องที่โดยละเอียด

ข้อ ๑๘  ผู้ใดได้รับใบอนุญาตตั้งให้เปนผู้จัดการปกครองหรือเปนผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวแล้ว ภายหลังความปรากฎว่าผู้นั้นบกพร่องด้วยองค์คุณสมบัติดังว่ามาในข้อ ๑๒ นั้นก็ดี หรือได้ประพฤติการทุจริตต่อน่าที่อย่างใดๆ ก็ดี หรือขัดขืนไม่แจ้งเหตุการณ์ดังว่ามาในข้อ ๑๖, ๑๗ นั้นก็ดี อธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด จะสั่งถอนและเรียกใบอนุญาตตั้งคืนจากผู้นั้นเสียก็ได้

บรรดาสมุดบาญชีอันเกี่ยวด้วยศาลจ้าวนั้นให้มอบแก่ผู้หนึ่งผู้ใดซึ่งอธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด จะสั่งให้มอบทั้งสิ้น

ข้อ ๑๙  ผู้ใดได้มีตำแหน่งเปนผู้จัดการปกครอง หรือเปนผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวอยู่แล้วแต่ก่อนออกกฎนี้ ให้ยื่นเรื่องราวขอใบอนุญาตตั้งเสียตามกฎนี้ภายในเวลา ๓ เดือน นับตั้งแต่วันที่ออกกฎนี้เปนต้นไป และต้องปฏิบัติการตามกฎนี้ทุกประการ ถ้ามิฉนั้นให้ถือว่าผู้นั้นไม่มีตำแหน่งหน้าที่อย่างใดเลย

ว่าด้วยประโยชน์อันเกินแก่ศาลจ้าว

                       

ข้อ ๒๐  ถ้าในที่ใดเมื่ออธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด เห็นเป็นการสมควรที่จะสั่งให้ผู้จัดการปกครองหรือผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวทำหรือยื่นบาญชีแสดงผลประโยชน์รายได้รายจ่าย เปนรายเดือนหรือรายปีหรือเปนพิเศษในขณะใดก็มีอำนาจที่จะสั่งได้ และเมื่อเห็นสมควรที่จะสั่งให้โฆษนาการให้สาธารณชนทราบด้วยก็ได้

ข้อ ๒๑  ศาลจ้าวหรือสถานที่ต่างๆ ซึ่งอยู่ในบริเวณที่ศาลจ้าวก็ดี และบรรดาสมุดบาญชีอันเกี่ยวด้วยผลประโยชน์สำหรับศาลจ้าวก็ดี เมื่ออธิบดีกรมพระนครบาลหรือนครบาลจังหวัด สมุหเทศาภิบาลหรือผู้ว่าราชการจังหวัด เห็นเปนการสมควรก็มีอำนาจที่จะสั่งให้กรมการอำเภอเข้าไปตรวจตรา หรือเรียกเอามาตรวจตราในเวลาใดก็ได้

กำหนดโทษผู้กระทำผิด

                  

ข้อ ๒๒  ผู้ใดบังอาจบุกรุกเข้าไปในอสังหาริมทรัพย์สำหรับศาลจ้าว หรือเข้าไปในที่นั้นๆ โดยมิชอบด้วยกฎหมาย หรือเข้าไปซ่อนตัวอยู่โดยไม่มีเหตุสมควรที่จะเข้าไป หรือเมื่อผู้มีความชอบธรรมได้ว่ากล่าวขับไล่ให้ออกไปแล้วยังขืนอยู่อีก ผู้นั้นมีความผิดให้ลงโทษจำคุกไม่เกิน ๖ เดือน หรือปรับไม่เกิน ๒๐๐ บาท หรือทั้งสองสถาน

ถ้าการกระทำผิดเช่นว่ามาข้างบนนี้ ได้กระดำในเวลาค่ำคืนก็ดี กระทำโดยใช้อุบาย ใช้กำลังทำร้าย หรือขู่เข็ญว่าจะทำร้ายเขาก็ดี กระทำโดยมีสาตราวุธก็ดี หรือคุมสมัคพรรคพวกตั้งแต่ ๓ คน หรือกว่า ๓ คนขึ้นไปบุกรุกก็ดี ผู้กระทำผิดเช่นว่านี้ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินกว่า ๓ ปี และปรับไม่เกิน ๕๐๐ บาทด้วยอีกโสดหนึ่ง

ข้อ ๒๓  ผู้เจตนาขัดขวางมิให้ผู้จัดการปกครองหรือผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวได้กระทำการตามน่าที่โดยปรกติ มีความผิดให้ปรับไม่เกินกว่า ๒๐๐ บาท

ข้อ ๒๔  ผู้จัดการปกครองหรือผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวขัดขืนไม่ยอมมอบบรรดาสมุดบาญชีตามความในข้อ ๑๘ ตอนที่ ๒ ก็ดีหรือได้มอบให้ไม่สิ้นเชิงก็ดี หรือขัดขืนไม่ทำตามคำสั่งดังว่ามาในข้อ ๒๐ ก็ดี มีความผิดถานขัดคำสั่งเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาชญามาตรา ๓๓๔ ข้อ ๒

และถ้าได้ทำบาญชียื่น หรือประกาศโฆษนาการตามความในข้อ ๒๐ นั้น โดยลักษณอันเปนเท็จ ถ้าการที่ทำลงไปนั้นยังไม่ถึงเปนความผิดตามประมวลกฎหมายอาชญา ผู้นั้นมีความผิดให้ปรับไม่เกินกว่า ๒๐๐ บาท

ข้อ ๒๕  ผู้จัดการปกครองหรือผู้ตรวจตราสอดส่องศาลจ้าวซึ่งได้ถูกถอนและเรียกใบอนุญาตตั้งคืนเสียแล้ว ดังว่าไว้ในข้อ ๑๘ ตอนที่ ๑ ยังคงขืนทำการอยู่ในตำแหน่งเดิมก็ดี หรือละเว้นไม่รายงานแจ้งเหตุการณ์ต่อนายอำเภอผู้ปกครองท้องที่ดังว่าไว้ในข้อ ๑๗ ก็ดี มีความผิดให้ลงโทษจำคุกไม่เกิน ๑ ปี และปรับไม่เกิน ๕๐๐ บาท

ผู้ใดมีน่าที่เปนผู้จัดการปกครองศาลจ้าวอยู่แล้วแต่ก่อนออกกฎนี้ ไม่ปฏิบัติตามข้อ ๑๙ และคงทำการอยู่ต่อไปอีก ผู้นั้นมีความผิดควรลงอาชญาดังกล่าวมาข้างบนนี้

กฎนี้ให้ใว้ ณ วันที่ ๑๕ มีนาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๓

มหาอำมาตย์นายก  เจ้าพระยายมราช

เสนาบดีกระทรวงนครบาล

มหาเสวกเอก เจ้าพระยาสุรสีห์ วิสิษฐ์ศักดิ์

เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย

  

ต่อศักดิ์/พงษ์พิลัย/ตรวจ

๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๔๗